حکم امداد (قرآن)برخی از احکام امداد در آیات قرآن ذکر شده است. ۱ - حکم امداد به مؤمنان غیرمهاجرحکم امداد به مؤمنان غیرمهاجر با توجه به آیات قرآن عبارت است از: ۱.۱ - امداد در راه دینوجوب امداد مهاجران و انصار به مؤمنان غير مهاجر، در صورت كمك‌خواهى در راه دین: «... وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يُهاجِرُوا ما لَكُمْ مِنْ وَلايَتِهِمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ حَتَّى يُهاجِرُوا وَ إِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ ...؛... و آنها كه ايمان آوردند و مهاجرت نكردند هيچگونه ولایت (و تعهد و مسئوليت) در برابر آنها نداريد تا هجرت كنند و (تنها) اگر از شما در (حفظ) دين (خود) ياري طلبند بر شما است كه آنها را ياري كنيد ....» ۱.۲ - امداد در مقابل همپيمانانعدم جواز امداد به مؤمنان غير مهاجر، در مقابل هم‌پيمانان با مسلمانان: «... وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يُهاجِرُوا ما لَكُمْ مِنْ وَلايَتِهِمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ حَتَّى يُهاجِرُوا وَ إِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلَّا عَلى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَهُمْ مِيثاقٌ ...؛... و آنها كه ايمان آوردند و مهاجرت نكردند هيچگونه ولايت (و تعهد و مسئوليت) در برابر آنها نداريد تا هجرت كنند و (تنها) اگر از شما در (حفظ) دين (خود) ياري طلبند بر شما است كه آنها را ياري كنيد جز برضد گروهي كه ميان شما و آنها پيمان (ترك خاصمه) است....» ۲ - حکم امداد بر گناه و تجاوزحرمت امداد و كمك‌رسانى بر گناه و تجاوز: ۱. «ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَ تُخْرِجُونَ فَرِيقاً مِنْكُمْ مِنْ دِيارِهِمْ تَظاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ ...؛اما اين شما هستيد كه يكديگر را به قتل مي‌رسانيد، و جمعي از خودتان را از سرزمينشان بيرون مي‌كنيد و در اين گناه و تجاوز به يكديگر كمك مي‌كنيد (و اينها همه نقض پيماني است كه با خدا بسته ايد)....» ۲. «... وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ ...؛... و (هرگز) در راه گناه و تعدي همكاري ننمائيد....» ۳ - حکم امداد به آوارهكنندگانحرمت امداد به آواره‌کنندگان بنی‌اسرائیل: «وَ إِذْ أَخَذْنا مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ ... ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَ تُخْرِجُونَ فَرِيقاً مِنْكُمْ مِنْ دِيارِهِمْ تَظاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ إِنْ يَأْتُوكُمْ أُسارى تُفادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْراجُهُمْ ...؛ و (به ياد آوريد) زماني را كه از بني اسرائيل پيمان گرفتيم كه ... اما اين شما هستيد كه يكديگر را به قتل مي‌رسانيد، و جمعي از خودتان را از سرزمينشان بيرون مي‌كنيد و در اين گناه و تجاوز به يكديگر كمك مي‌كنيد (و اينها همه نقض پيماني است كه با خدا بسته ايد) ولي اگر بعضي از آنها به صورت اسيران نزد شما آيند فديه مي‌دهيد و آنها را آزاد ميسازيد! در حالي كه بيرون ساختن آنان بر شما حرام بود....» ۴ - حکم امداد به کافرانحرمت امداد به کافران: «... فَلا تَكُونَنَّ ظَهِيراً لِلْكافِرِينَ؛... اكنون كه چنين است هرگز از كافران پشتيبان مكن.» ۵ - حکم امداد در جهت تأیید دشمنحرمت هرگونه امداد، در جهت تأييد کفر، نفاق و تفرقه مؤمنان: «وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً وَ كُفْراً وَ تَفْرِيقاً بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ إِرْصاداً لِمَنْ حارَبَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ ... لا تَقُمْ فِيهِ أَبَداً ...؛(گروهي ديگر از آنها) كساني هستند كه مسجدي ساختند براي زيان (به مسلمانان) و (تقويت) كفر و تفرقه ميان مؤ منان و كمينگاه براي كسي كه با خدا و پيامبرش از پيش مبارزه كرده بود... هرگز در آن قيام (و عبادت) مكن....» حضور پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در مسجد ضرار مى‌توانست نوعى تأييد آن و بانيانش به حساب آيد، لذا خداوند حضرت را از حضور در آن نهى فرمود. ۶ - حکم امداد به بردگاناستحباب امداد مالى برده‌داران به بردگان خويش جهت آزادى آنان: «... وَ الَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ فَكاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مالِ اللَّهِ الَّذِي آتاكُمْ ...؛... و بردگاني از شما كه تقاضاي مكاتبه (قرار داد مخصوص براي آزاد شدن) را دارند با آنها قرار داد ببنديد، اگر رشد و صلاح در آنها احساس مي‌كنيد (و بعد از آزادي توانائي زندگي مستقل را دارند) و چيزي از مال خدا كه به شما داده است به آنها بدهيد....» ۷ - پانویس
۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۱، ص۱۸۹، برگرفته از مقاله «حکم امداد». |